Aydın'a İz Bırakanlar - Ferzan Gürel (Kocagöz)

Ferzan Gürel (Kocagöz); Öğretmen, Hikâye ve Roman Yazarı.

Evet; Edebiyat dünyasından başlamışken, Söke eşrafından Kocagöz ailesinin Felekşah ve Samim’den sonra olan Üçüncü çocukları. Halil Kocagöz’ün Ablası. Toplumcu, gerçekçi edebiyat kuşağının önemli yazarlarından, Aydın ve Söke adını Ağabeyi Samim Kocagöz’den sonra tüm Edebiyat dünyasına duyurmuş. Ferzan (Feruzan) Kocagöz’ün yaşam öyküsü ile devam etmek istedim. Söke’de 1919’da doğdu. Babası Şükrü Bey, toprak ağalığı geleneklerini sürdürerek büyümüştür. Annesi Saliha Vahide Hanım, Karşıyaka’da Osmanzâde ailesine mensup olup dönem kadınlarına göre çok iyi eğitim almıştır. Bunda ailesinin İzmir konak geleneğine sahip olmasının büyük etkisi olmuştur. Ferzan Kocagöz, Saliha Vahide Hanım ve Şükrü Bey’in beş çocuğunun üçüncüsü olarak dünyaya gelmiştir.

Asıl adı Feruzan’dır. Saliha Vahide Hanım ile çiftçi M. Şükrü Kocagöz’ün kızıdır. Yazar Samim Kocagöz ağabeyi, şair Halil Kocagöz kardeşi, ressam Ziya Gürel ve devlet bakanlarından Prof. Dr. Şükrü Sina Gürel oğullarıdır. Ferzan Hanım, ilköğrenimine Jale Tepe İlkokulu’nda başlamış, annesinin çabaları ile Dame de Sion’da iki yıl hazırlık okuduktan sonra ortaöğrenimini Kızılçullu (Şirinyer)’daki İzmir Amerikan Koleji’nde 1940’ta tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi’nde İngiliz Filolojisi okumuş, burada Fakir Baykurt, Orhan Pamuk gibi Türk edebiyatında söz sahibi olan birçok kişi ile tanışmıştır. 1945-1946 yılları arasında Söke Ortaokulu’nda öğretmenlik yapmıştır. Burada çalışırken eşi Şeref Gürel ile tanışmıştır. 1946 yılının kışında evlenmişlerdir. Çocukları, 57. Hükümetin (Bülent Ecevit’in) Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Prof. Dr. Şükrü Sina Gürel ve Sökeli ressam Ziya Gürel'dir.

Sağ fotoğrafın altında, Ferzan Gürel, Dr. Şeref Gürel oğullarıyla (1955, Ara Güler’in objektifinden) diye yazmaktadır.

24 Mart 2009 günü, Aydın'ın Söke ilçesinde vefat eden Ferzan Gürel'in cenazesi, Kocacami'de öğle namazının ardından kılınan cenaze namazı sonrası Akçakaya Köyü aile mezarlığında toprağa verilmiştir.

Ferzan Gürel, köy ve taşra konulu eserler kaleme almıştır. İlk gençlik yıllarındaki cumhuriyet coşkusunu eserlerine taşıyan Gürel, o günlere olan özlemini, zamanın değişmesiyle birlikte insanların bencilleşmesini, toplumsallıktan bireyselliğe geçişi "bölgeci" bir anlayış ile ele almıştır. Batı Anadolu ve çevresini konu alan eserler yazmıştır. Roman ve yayımlanmış hikâye kitaplarının dışında "Kaçalım", "İstekler Peşinde", "Kara Günün Sonu", "Çürük Mandalinler","Hanım Kız", "Kardeşler Cambazhanesi","Bit Yeniği","Şeftali Çiçekleri", "Yeni Ay" Yeditepe dergisinde, "Kan Satmak" Türk Dili dergisinde yayımlanan hikâyeleridir.

Yazarımız Ferzan Gürel Hakkında Atilla İlhan ve Ömer Türkeş’in yazdıklarını aynen aktarıyorum.

Ömer Türkeş, Ferzan Gürel hakkında: “Ferzan Gürel, ‘kozasını’, yıllardır ipekböceği gibi kendi köşesinde ören yazarlardan; bu defa, ‘o dehşeti’ yaşamış, ya da yaşayanlarla yaşamış her eli kalem tutanın, yapması gereken şeyi yapıyor: işgâl’in ‘hacâletini’ yansıtmak; istirdât’ın ‘meserretini’ yaşatmak!” (Atillâ İlhan) “Kendi ailesine dair teyzesinin hatıratında yer alması –tarihsel nedenlerle– pek mümkün olmayan bir ideolojinin açık izleri, metnin anı niteliğini şaibeli kılıyor. Bir anlamda, resmî tarihin –o yıllara ait sisli anılar eşliğinde– romanlaştırılması olmuş İzmir’in İşgalinden Kurtuluşa” değerlendirmesini yaptı.

Ferzan Günel, Edebiyatçılar Derneği üyesiydi.

Saygı değer büyüğüm her zaman rahmetle andığım Ağabeyim Kerim Yalçınkaya “Ağalar Memleketi Söke” adlı eserinde Kocagöz ailesine kitabında KOCAGÖZ TIMARI olarak genişce yer vermiş ve tüm sülaleyi tek tek yazmıştır. Kendisine Allahtan rahmet dilerim.

Kerim ağabeyimin “Ağalar Memleketi Söke” adlı eserinde Merhume Ferzan Gürel (Kocagöz)’e de genişce yer vermiştir. Ancak ben bir bölümünü aşagıda aktardım. (Görseller rahmetli ağabeyimin “Ağalar Memleketi Söke” adlı eserinden alınmıştır.)

Kerim Yalcınkaya’ nın anlatımıyla FERZAN GÜREL:

1919’da o zamanlar Ege’nin küçük bir kasabası olan Söke’de doğdu. Orta öğrenimini İzmir Türk-Amerikan Kolejinde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İngiliz Filolojisini bitirdi. Buradaki eğitmenlerden biri de Halide Edip Adıvar idi. İstanbul’da ağabeyi Samim Kocagöz’ün sanatçı arkadaşlarıyla tanıştı. Çocukluğundan beri süren okuma- yazma tutkusu bu yıllarda pekişti. Söke’de iki ayrı dönemde İngilizce öğretmenliği yaptı. Eşi Dr. Şeref Gürel’in iç hastalıkları uzmanı olarak çalışmasının, onun toplumsal sorunları irdelemesine, anlatımını her katmandan insanlık imgeleriyle varsıl kılmasına büyük katkısı olmuştur.

Yazar Ferzan Gürel’in, “Evcilik Oyunu” (1962), “Şeftali Çiçekleri” (1965- Yeditepe Yayınları), “Kara Tutku” (1971-Güney Yayınları), “Ölü Gözünden Yaş” (1979-), “Kordon Boyu” (1985-Turna Yayınları), "Umutlanmanın İzdüşümü” (1995- Toplum Yayınları), öykülerini gün ışığına çıkardığı yedi kitabıdır. Öyküleri birçok yazın dergisinde de yer almıştır. 1990’da “yine Toplum yayınlarından Güneydoğuya Geçit Yok”; 2000’de yayımlanan “İzmir’in İşgalinden Kurtuluşa" (Anılarla roman-Cumhuriyet Yayınları), adlı iki romanı vardır. Bunların dışında yayımlanmayı bekleyen “Nurdane”, onun gözlemlerinin arındırıcı süzgecinden biçime ulaşan bir çocuklara romanıdır. “Halley’i Görebilmek” öyküsünün başına, bugün aramızda olmayan kardeşi, ozan Halil Kocagöz’ün,

“zamanla yaşam sonsuzdur evrene göre oysa yaşanan uzunluktadır zaman

gelen gidene göre” dizelerini alıntılayan Ferzan Gürel, (24 Mart 2009 tarihinde hayatını kaybetti)

Aydın’a İz Bırakanlar Kervanına katılan merhume Ferzan Gürel (Kocagöz) Hanımefendiye Allahtan rahmet dilerim. Ayrıca Kocagöz ailesinden rahmete gidenlerin mekânları cennet, ruhları şad olsun. Hayatta olanlara sağlıklı mutlu günler dilerim. Haftaya başka bir Aydın’a İz Bırakan şahsın yaşam öyküsünde buluşmak üzere, saygılarımla.