Aydın'a İz Bırakanlar - Kemal Özkaynak

Kemal Özkaynak; Öğretmen-Yazar

Yunan İşgalinden sonra Aydın’ı 1944 ve 1946 yılları arasında kimi zaman bir katır sırtında, kimi zaman bir otomobille köyden köye, ilçeden ilçeye gezerek Aydın’ın düşman işgalinden kurtulması için silaha sarılan ve çarpışmalara katılarak milli mücadele sonrası hayatta olan efelerle uzun söyleşiler gerçekleştiren. Efelerin kendi ağızlarından yaşam öykülerini, vuruşma anılarını dinleyerek kitap haline getiren, “Efelerden Haber” adlı kitabın yazarı Kemal Özkaynak elbette Aydın’a İz Bırakanlar kervanına katılmıştır. Bu nedenle bu haftaki köşe yazımda ona yer vermeye karar verdim.

Bilindiği üzere Yunan işgalinde tüm resmi kayıtlar, tarihi kitaplar, kurumlardaki arşivler yandırılarak yok edilmiş. Tarihçiler, ADÜ’nün değerli hocaları civar illerin kütüphanelerinden, Ankara ve İzmirde bulunan Milli Kütüphane kayıtlarındaki osmanlıca eserlerden faydalanarak yeni baştan sağlıklı bir şekilde Aydın tarihini yazmaya devam ediyorlar. Başta Günver Hocam olmak üzere nezdinde tüm akdemisyenlerin ellerine yüreklerine sağlık.

Milli mücadelede Aydın cephesini anlatan ve tek eser olan Merhum Asaf Gökbel Beyefendini cephelerde bizzat katılarak yazıp bizlere emanet bıraktığı eseri olan “Milli Mücadelede Aydın” ‘dan sonra ikinci eser olan merhum Kemal Özkaynak’ın araştırarak, hayatta olan efelerle görüşerek yazıp hazırladığı “Efelerden Haber” adlı eserdir. Zaman içerisinde Kemal Özkaynak’ın kitabı hor kullanılarak bazı sayfaları yıpranıp yırtılmış ve yok olmuştu. Buda araştırmacılar için eksik bilgi demekti. Bu yüzden kitabın birebir tıpkısını yazmaya karar verdim. Günver Güneş hocama danışarak Ankara ve İzmir Milli Kütüphanelerine gidip iki ayrı şehirden birer fotokopi aldım. İşi sağlam yapmak istiyordum. Aldığım fotokopiler tek tek tarıyarak kitap formatına getirdim. Tabi kitabın giriş ve anlatım bölümünü Günver hocam yapacaktı. Bir çıktı alıp o zamanki Belediye Başkanı olan Mesut Özakçam’a gittim. Başkanım böyle bir çalışmamız var, Efeler Belediyesi olarak yayınlarmısınız. Bastırırsanız Aydın tarihine, araştırmacılara kolaylık sağlamış olacaksınız dedim ve incelemesi için taslağı kendisine bıraktım. Ama maalesef kitaptan uzun bir süre bilgi alamadım durumu Günver Hocamla görüştük. Kitabın başına bir film gelmesin, ortalık yerde kaybolmasın diye bende gidip taslak kitabı geri aldım. Kısmet A.Zeki Muslu’ya imiş. Neyse Kemal Özkaynak’ın yaşam öyküsüne devam edeyim.

1908 yılında Antalya'ya bağlı Akseki ilçesinin Cimi köyünde doğdu. İlkokulu doğduğu köyde, ortaokulu Akseki'de okudu. Milli Eğitim Bakanlığının açtığı sınavı birincilikle kazandı, Konya Öğretmen Okulu'na girdi.

Öğretmen olup Elazığ iline atandı. Bu ilde iki yıl çalıştıktan sonra memleketi Akseki'ye atandı. Burada öğretmen ve Maarif Müdürü olarak görev yaptı.

Gazi Eğitim Enstitüsü'nün açtığı Türk Dili ve Edebiyatı sınavına girdi, Ortaöğretim okullarında Türkçe öğretmenliği yapma hakkını kazandı. Aydın'a atandı.

5 Kasım 1943 ilâ 15 Kasım 1948 tarihleri arasında Aydın Ortaokulu Müdürlüğü yaptı. 1948'de kurucu Müdür olarak Aydın Lisesi'ni eğitim-öğretime açtı, daha sonra Ankara'ya atandı. Uzun yıllar, Ulus Kız Ortaokulu'nda Müdür olarak görev yaptı. 1982'de aramızdan ayrıldı.

YAPITLARI;

Aydın Şairleri ve Müellifleri (1944)

Efelerden Haber (Büyük Efe Röportajı-1946)

Akseki Kazası (1954)

Kemal Özkaynak’ın Efelerden Haber adlı eseri yazarın kendisi tarafından 1946 yılında Aydın’da CHP Basımevi’nde basılmış. Basılan bu kitap kısa sürede tükenmiş ve kütüphanelerde araştırmacı ve okurlara fotokopisi verilmiştir. Sonraki yıllarda Emekli Kültür Müdürü Özgen Karaca tarafından yayına hazırlanarak 2004 yılında bir daha yayımlanmıştır. Söz konusu kitap yine kısa sürede tükenmiştir. Araştırmacı ve okurların tekrar “EFELERDEN HABER” kitabını okumak ve yararlanmaları için Emekli Öğretmen, Araştırmacı Yazar A. Zeki Muslu orijinal kitaba sadık kalarak yayına hazırlamış ve Efeler Belediyesi Kültür yayını olarak basılmasını sağlamıştır.

Söz konusu kitap ve yazarı Kemal Özkaynak’la ilgili A. Zeki Muslu’nun şu satırları yer almaktadır.

[Kemal Özkaynak, 1943 ilâ 1948 yılları arasında, Aydın Ortaokulu'nun ve Aydın Lisesi'nin kurucu Müdürlüğünü yapan bir eğitimcidir. Eğitimciğinin yanı sıra iyi bir araştırmacıdır.

Mustafa Kemal Atatürk'ün, “Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir; yazan yapana sadık kalmazsa, değişmeyen hakikat insanlığı şaşırtan bir hal alabilir” sav sözünden hareket ederek yaşadığı dönemin tanıklığını yapar.

Yazarımız, 1944 ve 1946 yılları arasında kimi zaman bir katır sırtında, kimi zaman bir otomobille köyden köye, ilçeden ilçeye gezer. Aydın'ın düşman işgalinden kurtulması için silaha sarılan ve Kurtuluş Savaşı'na katılan, hayatta olan efelerle uzun söyleşiler gerçekleştirir. Efelerin kendi ağızlarından yaşam öykülerini, vuruşma anılarını dinler ve yazıya döker. Yerel gazetelerde de uzun röportaj1ar olarak yayımlatır.

Bu uzun röportajlar, Batı Anadolu Bölgesi'nde uzun yıllardır var olan efelik ve zeybeklik olgusu ile ilgili tarihsel bilgilerle bir araya getirilir, 1946 yılında EFELERDEN HABER adı ile kitap olarak yayımlanır.

Eksikliği çekilen ve aranan bu eseri, uzun yıllar sonra yeniden tıpkıbasımını yaparak, yayımlamaktan; öğretmen, öğrenci ve araştırmacıların yararlanmasına sunmaktan kıvanç duyuyoruz] der.

Aydın’ın düşman işgalinden kurtulması için silaha sarılan ve çarpışmalara katılarak milli mücadele sonrası hayatta olan efelerle uzun söyleşiler gerçekleştiren. Efelerin kendi ağızlarından yaşam öykülerini, vuruşma anılarını dinleyerek kitap haline getiren, “Efelerden Haber” adlı kitabın yazarı, yazdığı eserlerle ölümsüzleşen merhum Kemal Özkaynak’a Allahtan rahmet dilerim.

Bu arada Aydın’ı yöneten tüm yöneticilerden (Vali ve Belediye Başkanları) dileğim bu güzide şahsın isminin unutulmaması, gelecek kuşaklara böyle bir üstad’ın Aydında yaşadığının bilinmesi adına isminin bir parka, cadde ve sokağa verilmesi. Büstünün yaptırılarak ADÜ Edebiyat Fakültesinde veya Aydın Kültür Sokağında bir yere konulması hususunda gereğini ilgililere duyururum. Aydın Tarihine ışık tutanları yâd etmek üzere Aydın’a İz Bırakanlar Kervanına katılan başka bir güzel insanın yaşam öyküsünde buluşmak üzere saygılarımla.